BIBLIOGRAFIE
Jaarboek 1975
Verschillende artikels over de eigen activiteiten, Oelegemse weetje-datjes,
elders verschenen artikels en publicaties over Oelegemse onderwerpen, heemkundige actualiteiten.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Jaarboek 1976
Verschillende artikels over de eigen activiteiten, Oelegemse weetje-datjes,
elders verschenen artikels en publicaties over Oelegemse onderwerpen, heemkundige actualiteiten.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Jaarboek 1977
Verschillende artikels over de eigen activiteiten, Oelegemse weetje-datjes,
elders verschenen artikels en publicaties over Oelegemse onderwerpen, heemkundige actualiteiten.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Jaarboek 1978
Verschillende artikels over de eigen activiteiten, Oelegemse weetje-datjes,
elders verschenen artikels en publicaties over Oelegemse onderwerpen, heemkundige actualiteiten.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Leo CAUTEREELS, Oelegemse sagen en spookverhalen (Jaarboek 1979)
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT, Jaarboek 1980
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT, Jaarboek 1981
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT, J.E. Beke (Jaarboek 1982)
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT, J.E. Beke, Jacques baron le Roy (Jaarboek 1983)
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT, Oelegemse kalender (Jaarboek 1984)
Naar aanleiding van het tienjarige bestaan van de heemkring verscheen een weekkalender,
met in 52 foto’s en teksten een bondig overzicht van de belangrijkste elementen uit de Oelegemse geschiedenis.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Eric DE VOS, Oelegem in de tijd van Brigands en Sansculotten / Het fort van Oelegem (Jaarboek 1985)
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT, Oelegemse herbergen en brouwerijen. Deel 1 (Jaarboek 1986)
Walter VAN DER AVERT, Oelegemse herbergen en brouwerijen. Deel 2 (Jaarboek 1987)
Naar aanleiding van het ‘Jaar van het Bier’ verzamelde Walter Van der Avert honderden getuigenissen en anekdotes
over Oelegemse cafés, bierhandelaars en brouwerijen.
Die informatie toetste hij aan gegevens uit rijksarchief en het archief van het kadaster.
De oogst was zo rijk, dat hij er twee jaarboeken mee kon vullen.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT (red.), Honderd jaar Jozef Simons (Jaarboek 1988)
Naar aanleiding van de honderste verjaardag van deze Vlaamse schrijver en dichter (Oelegem 21 mei 1888 – Turnhout 20 januari 1948)
organiseerden de heemkundige kring en het Oelegemse Jozef Simonsgenootschap een feestjaar met allerlei activiteiten.
Dit jaarboek is een compilatie van verschillende artikels over Jozef Simons, die vooral in kranten en tijdschriften verschenen.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Eric DE VOS, Oelegem in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Deel 1 (Jaarboek 1989)
Eric DE VOS, Oelegem in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.Deel 2 (Jaarboek 1990)
Uit de (korte) Nederlandse periode 1815 – 1830 is heel wat archief bewaard. Eric De Vos tekent eerst een beeld van Oelegem en de Oelegemnaars rond 1820:
woningen, beroepen, onderwijs, huwelijken, kleding. Dan volgt een overzicht van de economische toestand.
Het verhaal van enkele diefstallen en de problemen in de landbouw schetsen de heersende armoede. In deel 2 komt de kerk aan bod
– steeds een dankbaar onderwerp – maar ook enkele andere markante gebouwen. Landsverdediging en burgerveiligheid, brand en brandveiligheid krijgen ook aandacht.
Een ‘Oelegemse Gazet’ sluit het boek af: verhalen die de auteur verzamelde in officiële juridische documenten.
Beide delen samen kosten 5 euro. Nog slechts een beperkt aantal sets voorradig!
Frans PAUWELS, 150 jaar boogschuttersmaatschappij ‘Ware Volharding Oelegem’. Deel 1 (Jaarboek 1991)
Frans PAUWELS, 150 jaar boogschuttersmaatschappij ‘Ware Volharding Oelegem’. Deel 2 / Joke BUNGENEERS, 40 jaar Ruiterij Oelegem (Jaarboek 1992)
Op basis van hun verenigingsarchieven én van verhalen en overleveringen schetsen we de geschiedenis van de 150 jaar oude boogschuttersmaatschappij
De Ware Volharding én van de LRV Edele Brigands, de landelijke rijvereniging van Oelegem.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Oelegem Natuurlijk. (Jaarboek 1993)
Compilatie van een aantal artikels over waardevolle natuurgebieden in en rond Oelegem, verzameld door de heemkundige kring De Brakken en Natuurpunt Schijnvallei.
Zowel onuitgegeven studies als eerder verschenen artikels van de dienst Monumenten en Landschappen, Natuur 2000 en Natuurpunt Schijnvallei.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Joke BUNGENEERS en Walter VAN DER AVERT, Oelegem met open kaart (Jaarboek 1994 – 1995)
Een overzicht van alle gekende figuratieve kaarten van Oelegem vanaf 1640, te beginnen met de kaarten die abdijen, kloosters en instellingen
lieten optekenen van hun eigendommen in onze gemeente. Bezitters van grote domeinen zoals het Vrieselhof en het Bleyckhof,
of de familie van de Werve van Schilde deden hetzelfde. Maar ook gemeentegrenzen, de militaire infrastructuur, de wegen en kanalen, het kadaster…
gaven aanleiding tot het maken van kaarten. Een volledig overzicht van alle gekende kaarten, per archief gerangschikt, sluit het werk af.
Prijs: 5 €. Nog slechts 2 exemplaren verkrijgbaar!
Eric DE VOS, Oelegem in het jonge België. Deel 1 (Jaarboek 1996)
Eric DE VOS, Oelegem in het jonge België. Deel 2 (Jaarboek 1997)
Hoe leefden de Oelegemnaren kort na de onafhankelijkheid, van 1830 tot omstreeks 1860?
Markante gebeurtenissen zijn uiteraard het ontstaan van België, maar ook de mislukte aardappeloogst van 1845 en de verbouwing van de kerk.
Al wie geloofd in de ‘goede oude tijd’ moet zeker het hoofdstuk over armoede en welvaart lezen …
In deel 2 snijdt de auteur twee ogenschijnlijk controversiële onderwerpen aan: godsdienst en oorlog.
Om opnieuw te besluiten met zijn ‘Oelegemse Gazet’ van groot en klein lokaal nieuws.
Beide delen samen kosten slechts 5 euro. Nog slechts een beperkt aantal sets beschikbaar!
Walter VAN DER AVERT, Het levensverhaal van oud-Oelegemnaar Frans Van Hove (Jaarboek 1998)
Frans Van Hove, geboren in Oelegem op 28 september 1841, hield tot 3 maart 1920 een dagboek bij.
De familie gaf de toestemming om het te publiceren, op de laatste tien pagina’s na die strikt tot de privésfeer behoren.
Met veel verve beschrijft Frans Van Hove zijn jeugd in Oelegem, zijn eerste baan bij de familie Montens in Massenhoven,
zijn latere jobs in Brussel en Antwerpen, het wedervaren van zijn familie in WO I. Hij overleed in Antwerpen op 29 maart 1922.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Willem Segers, Oelegemse oudstrijders 1914/1918 (Jaarboek 1999)
De Eerste Wereldoorlog, de Groote Oorlog: een eerste wereldbrand nadat de machtsverhoudingen op het einde van de 19de eeuw ingrijpend veranderden.
Na een korte inleiding waarin het verloop van de oorlog wordt geschetst, volgt een register, in alfabetische volgorde, van de 85 Oelegemse jongens
en mannen die deze verschrikking van dichtbij meemaakten. Van elke Oelegemnaar krijg je een identificatie met zijn militaire loopbaan,
zijn militaire onderscheidingen en een kort overzicht van de oorlogsgebeurtenissen die hij meemaakte.
Prijs : 5€
Joke BUNGENEERS, Fik DENISSEN, Bram VAN BALLAER, Walter VAN DER AVERT en Jan VOET,
Meanderend van Scherpenberg tot Schelde: mens en natuur in de vallei van het Groot Schijn (Jaarboek 2000 – 2001.
In samenwerking met Natuurreservaten Schijnvallei & Provinciebestuur Antwerpen)
Het boek beschrijft de loop van het Groot Schijn vanaf Westmalle tot Deurne met de belangrijke natuurgebieden en historische gebouwen
langs haar oevers in Westmalle, Zoersel, Halle, Oelegem, Schilde, Wommelgem, Wijnegem en Deurne.
Speciale aandacht gaat naar de benedenloop vanaf Deurne tot de Schelde, de vele zijarmen van het Schijn, de oude Herentalse Vaart
uit de 15de eeuw én naar de toekomstvisie anno 2000 met een ‘Herstelplan voor een Schone Schijn’.
De lijst van kaarten en plans, met bijna 300 verwijzingen naar schetsen en tekeningen van de volledige rivier of delen ervan,
is belangrijk voor verdere wetenschappelijke studie. Ook voor de doorsnee toerist die de streek wil verkennen is dit een aanrader.
Prijs: 10 euro
Rudy VAN NUNEN en Willem SEGERS, Ranstse versterkingen: de forten Broechem en Oelegem – de schans van Massenhoven (Jaarboek 2003)
Dit rijk geïllustreerd werk geeft eerst een geschiedkundige situering van de vesting Antwerpen tussen 1814 en 1914.
Na een algemene beschrijving van de bouw van de forten, volgt een gedetailleerde beschrijving van de forten Oelegem en Broechem, en van de schans Massenhoven.
Speciale aandacht gaat naar de fortartillerie, de krijgsdienstbaarheden, de onteigeningen, de gebeurtenissen tijdens de twee Wereldoorlogen.
Voor de leek volgt dan een ‘vestingbouwkundige woordenlijst’. Een opsomming van de fortbemanning sluit het werk af.
Prijs : 10€
Walter VAN DER AVERT, Leven rond die oude toren in dat dorpje droomverloren. 400 jaar zelfstandige parochie Oelegem (Jaarboek 2004 – 2005)
De oudst gekende vermelding van Oelegem – als een ‘afhankelijkheid’ van het altaar van Broechem – dateert uit 1161.
Vanaf 1580 streven de Oelegemnaren naar onafhankelijkheid van de ‘moederparochie’ Broechem, een ambitie die ze in 1604 realiseren.
Een schets van straten, bewoning en toponiemen van het dorp rond 1600 vervolledigt de oudste geschiedenis.
Verder bespreekt de auteur alle pastoors tussen 1604 en 2004, met een opsomming van de onderpastoors en kosters.
Ook de kerk, de kunstschatten en de eigendommen van het kerkbestuur krijgen de nodige aandacht, net zoals het parochiaal leven met verenigingen, bedevaarten, processies en parochiefeesten.
Prijs : 5€
Eric DE VOS, 150 jaar vrije basisschool Sint-Lucia Oelegem (Jaarboek 2006 – 2007)
Naar aanleiding van dit jubileum verdiepte Eric De Vos zich in de geschiedenis van het onderwijs in België vooraleer de focus te richten op de Oelegemse meisjesschool,
gesticht in 1856. De geschiedenis van de school is sterk verweven met het ontstaan van het klooster van de zusters annonciaden in Oelegem,
maar onvermijdelijk speelde ook de gemeentelijke school een rol in de evolutie en groei van de meisjesschool. Een fotokatern met 60 klasfoto’s sluit het boek af.
(niet meer verkrijgbaar, maar raadpleegbaar in het gemeentelijk Documentatiecentrum)
Walter VAN DER AVERT m.m.v. Joke BUNGENEERS, Marleen DE SWERT, Willem SEGERS, François VAN CAMP,
Marcel VAN DE PEER en Edward SELS, De Oelegemse gemeenteschool 150 jaar op ‘De Driehoek’ (Jaarboek 2008-2009)
In 1858 besliste de Oelegemse gemeenteraad om de oude school bij de kerk te verkopen en een nieuwe school te bouwen op ‘Den Dryhoek’,
de plaats waar de gemeentelijke basisschool nu nog staat. Ook de aankoop van de grond en het uittekenen van de plannen gebeurden in 1858.
En nog in december van hetzelfde jaar 1858 volgde de aanbesteding van de bouw door het provinciebestuur. Een jaar later was de nieuwe school al afgewerkt.
Prijs: 5 €
Willem SEGERS, Oelegemse oorlogsslachtoffers 1940-1945 (Jaarboek 2010-2011)
Dit is niet hét boek over de ‘Oelegemse Tweede Wereldoorlog’. Het beschrijft wel enkele facetten van dit keerpunt in onze geschiedenis.
In tien hoofdstukken belicht de auteur het wedervaren van de verschillende slachtoffergroepen: militairen, verzetslieden, rekruten van het Belgische Leger, burgerslachtoffers in Oelegem, Oelegemnaars in Duitsland en slachtoffers van de V-bommen. Over Oelegemnaars en toevallige passanten: een kleine bijdrage om de totale waanzin van een oorlog niet te vergeten,
zeventig jaar na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
Prijs: 5 €
Eric DE VOS, Oelegem op weg naar de twintigste eeuw. Deel 1( Jaarboek 2002)
Eric DE VOS en Walter VAN DER AVERT, Oelegem op weg naar de twintigste eeuw. Deel 2 (Jaarboek 2012)
Het verhaal van Oelegem in de late 19de eeuw. Deel 1 geeft een algemeen overzicht van de politieke toestand en de machtsverhoudingen in Europa en in België.
Daarna maak je kennis met de Oelegemnaren, arm en rijk. Ook de schoolstrijd 1880-1885 komt aan bod.
In het tweede boek krijg je een overzicht van kerk en parochiaal leven, openbare gezondheid, militie en burgerwacht, nijverheid en handel.
Een bloemlezing uit processtukken – Eric’s ‘Oelegemse gazet’ – sluit het boek af.
Beide boeken samen verkrijgbaar voor slechts 5 euro. Er zijn nog maar een paar sets voorradig!
Luc VERACHTERT, Molens en maalderijen in Broechem, Emblem, Oelegem en Ranst (2016)
Vrijwillige molenaar Luc Verachtert begroef zich enkele jaren in allerlei archieven om alles wat ooit over onze molens en maalderijen verscheen opnieuw aan het licht te brengen.
Bovendien spoorde hij oud-molenaars en kinderen of kleinkinderen van molenaars en maalders op om ook hun verhaal voor ons vast te leggen.
Molens en maalderijen in Broechem, Emblem, Oelegem en Ranst telt 272 pagina’s en meer dan driehonderd illustraties.
Daarbij heel wat vertrouwde beelden, maar ook nooit eerder getoonde foto’s en tekeningen. Het boek kost 35 euro.
Prijs : 35€. Nog maar in heel beperkte oplage voorradig!
Danny HUYGENS, Prentkaartenreeks van Oelegem uit 1999
Set van 8 postkaarten met dorpsgezichten van Oelegem uit het jaar 1999.
Prijs : 5€
Joke BUNGENEERS en Walter VAN DER AVERT, Sint-Sebastiaan en De Ware Volharding (2011)
Naar aanleiding van de restauratie van de twee 19de-eeuwse Oelegemse schuttersvaandels werd er een brochure uitgegeven over de Sint-Sebastiaansgilde en De Ware Volharding.
De brochure beschrijft in 12 bladzijden de geschiedenis van de beide Oelegemse schuttersverenigingen.
Theo Aerts, Opperhoofdman van de Hoge Gilderaad der Kempen, geeft een uiteenzetting over de geschiedenis van de gildewezen.
Ten slotte bevat het boekje de beschrijving van de restauratie van de beide vaandels.
Gratis verkrijgbaar in de molen.
Jozef SIMONS, Eer Vlaanderen vergaat (heruitgave 2014)
Jozef Simons heeft zijn oorlogservaringen onder andere verwerkt in de roman ‘Eer Vlaanderen vergaat’,
wellicht Vlaanderens belangrijkste bijdrage tot de Europese literatuur over de Eerste Wereldoorlog.
Deze iconische roman, voor het eerst gepubliceerd in 1927, is een aangrijpend verslag van het dagelijkse leven in de modderige loopgraven
achter de IJzer maar geeft ook een inzicht in het ontstaan van de Vlaamse Beweging.
In 2014 verscheen een heruitgave met een narede door Ludo Abicht.
Prijs : 10€
Ludo SIMONS, Van het kasteel naar het front. Het oorlogsdagboek van Jozef Simons, 1914-1918 (2016)
Jozef Simons hield tijdens de oorlogsjaren een dagboek bij, korte notities die een weelde aan informatie bevatten over het leven
op kasteel De Lovie, aan en achter het front. Honderd jaar later, in 2016, gaf zijn zoon Ludo Simons het dagboek uit met een verhelderende inleiding
en treffende duiding bij de dagboekpassages.
Prijs : 25€
OPGELET als je zowel deze roman als het oorlogsdagboek bestelt, krijg je een korting van 5 euro (de twee boeken samen voor 30 ipv 35 euro).
Gebruik daarvoor het item ‘Eer Vlaanderen vergaat & oorlogsdagboek’
Patrick DE RYNCK (ed.), Koude oorlog in de Kempen. Operatie Gondola en de Britse basis in de provincie Antwerpen (Erfgoedgids 13)
Diep in de Kempen, verscholen in de dichte bossen, lag decennialang een Britse basis. Dat had alles te maken met de Koude Oorlog: de Britten wilden een militaire basis op het Europese vasteland om eventueel snel door te reizen naar probleemgebieden in het Oostblok. Naast vier kampen voor manschappen (Emblem, Grobbendonk, Tielen en Olen) verrezen 19 opslagplaatsen voor materiaal. In Lier en Herentals kwamen woonwijken voor de militairen die niet op de basis verbleven.
De erfgoedgids, uitgegeven door de provincie Antwerpen, gaat dieper in op het hoe en waarom, de moeizame eerste onteigeningen, belicht de diverse bouwfasen en de verrassend snelle uitbouw van transport- en communicatiewegen. Maar de gids heeft ook aandacht voor het dagelijkse leven en werken in de Britse basis. Het boekje sluit af met een zoektocht naar een zinvolle herbestemming en brengt de verschillende nieuwe functies in kaart.
Prijs : 5€
Elke VERHOEVEN, Werken bij den Engelsman
Aan de hand van interviews met meer dan vijftig getuigen schetst Elke Verhoeven een levendig beeld van ruim een halve eeuw Britse militaire aanwezigheid in Emblem. Wat nu is omgebouwd tot de politieschool en de brandweeropleiding in Campus Vesta was van 1952 tot in 2006 een Britse basis.
Belgische werknemers en Britse militairen werkten samen in een gesloten gebied met zelfs een eigen kerk en een eigen schooltje waar buitenstaanders maar zelden binnen geraakten.
Op vraag van heel wat oud-bewoners van de vroegere Britse basissen verscheen dit boekje, uitgegeven door de gemeente Ranst, ook in een Engelse vertaling. Ook die is nog verkrijgbaar als: Elke VERHOEVEN, Working fort he Brits
Prijs : 5€